०५/१२/२०१६
२२/११/२०१६
Poems link
*मोबाईलवर सहज डाउनलोड* आणि
सर्व कविता लिंक
📕मराठी इयत्ता पहिली
http://goo.gl/yH3rcB
📗मराठी इयत्ता दुसरी
http://goo.gl/TN9sEp
📕मराठी इयत्ता तिसरी
http://goo.gl/WUG3Zm
📗मराठी इयत्ता चौथी
http://goo.gl/P55xgj
📕मराठी/हिंदी इयत्ता पाचवी
http://goo.gl/PmyAVt
📗मराठी/हिंदी इयत्ता सहावी
http://goo.gl/9wFgJH
📕मराठी/हिंदी इयत्ता सातवी
http://goo.gl/U4Evnu
आणि
✈🏂इंग्रजी इयत्ता् पहीली
http://goo.gl/TxM3m3
🏂इंग्रजी इयत्ता दुसरी
http://goo.gl/IVRXTm
🏂इंग्रजी इयत्ता तिसरी
http://goo.gl/UTPQNd
🏂इंग्रजी इयत्ता चौथी
http://goo.gl/HLXcUk
🏂इंग्रजी इयत्ता पाचवी
http://goo.gl/w5hd4F
🏂इंग्रजी इयत्ता सहावी
http://goo.gl/4eSA3i
🏂इंग्रजी इयत्ता सातवी
http://goo.gl/S1SJbq
सर्व कविता मोबाईलवर सहज download करूया
१३/११/२०१६
०७/१०/२०१६
अॉनलाईन ॲप डाउनलोड करा
शिक्षकांसाठी व विद्यार्थ्यांसाठी उपयुक्त शैक्षणिक ॲप व खेळ आपल्या ॲन्ड्राइड मोबाईल वर मोफत डाउनलोड करा.
यासाठी आवश्यक लिंक पुढील प्रमाणे आहे.
प्रगत शैक्षणिक महाराष्ट्र अंतर्गत ऑफलाईन अॅप निर्मिती
हसत खेळत शिक्षण
1.English kids app
इंग्रजी किड्स अॅप
https://drive.google.com/file/d/0B4RUbVElMW_HWWxDbldYSHZnaEU/view?usp=docslist_api
2.digital school app
डिजीटल स्कूल
https://drive.google.com/file/d/0B4RUbVElMW_HcVc1U2JrQ2NxWk0/view?usp=docslist_api
3.balmitra app
बालमित्र
https://drive.google.com/file/d/0B4RUbVElMW_HMVNBWnZzSm1NTEk/view?usp=docslist_api
4.Marathi grammar app
मराठी व्याकरण
https://drive.google.com/file/d/0B4RUbVElMW_HTVcxVFZNbmk5ZVU/view?usp=docslist_api
5.zp pune app
जि प पुणे
https://drive.google.com/file/d/0B4RUbVElMW_HM2VTM3hmVld6aGs/view?usp=docslist_api
6.English word 1st
इंग्रजी शब्द
http://www.appsgeyser.com/3651446
7.numbers 1-100
अंकवाचन क्वीज
http://www.appsgeyser.com/3648751
8.match the words 1
सारखे शब्द जोडा
http://www.appsgeyser.com/3638302
9.match the words 2
सारखे शब्द जोडा
http://www.appsgeyser.com/3638501
10.match the row
सारखे चित्र जोडा
http://www.appsgeyser.com/3636975
11.counting time,money
कालमापन
http://www.appsgeyser.com/3627254
12.scratch and guess
स्क्रैच करा व नाव सांगा
http://www.appsgeyser.com/3631284
13.match the picture
सारखे चित्र जोडा
http://www.appsgeyser.com/3602347
14.matching puzzle
सारखे चित्र जुळवा
http://www.appsgeyser.com/3601450
15.king of math
गणितराजा
http://www.appsgeyser.com/3572756
16.dnaynracnawad
ज्ञानरचनावाद उपक्रम
http://www.appsgeyser.com/3572582
17.English king
इंग्रजी शब्द वाचन
http://www.appsgeyser.com/3557141
18.guess the picture name
चित्राचे नाव ओळखा
http://www.appsgeyser.com/3552036
19.scratch and name
चित्र स्क्रैच करून नाव सांगा
http://www.appsgeyser.com/3547059
20.chitrakar
चित्रकार
http://www.appsgeyser.com/3546606
21.multiple king
गुणाकार
http://www.appsgeyser.com/3540013
22.guess English word
मराठी शब्द व चित्र पाहून इंग्रजी शब्द सांगा
http://www.appsgeyser.com/3529900
23.match the picture
सारखे चित्र जोडा
http://www.appsgeyser.com/3528973
24.substraction game
वजाबाकी
http://www.appsgeyser.com/3519881
25.addition game
बेरीज
http://www.appsgeyser.com/3515105
काही अॅप मधील PDF फाईल ओपन करण्यासाठी मोबाईल/टॅबलेट मध्ये wps office software आवश्यक आहे.
आणखी माहितीसाठी .....
https://sachinshelke7.blogspot.in/?m=1
किंवा
https://sachinshelke7.wordpress.com/
पोस्ट उपयोगी वाटल्यास नक्की शेअर करा.
श्री.सचिन शेळके
ता.दौंड,जि.पुणे
मो.9404402040
१९/०९/२०१६
You tube वरील व्हिडीओ खजिना
https://www.ssyoutube.com/watch?v=dFDb_nUk8eU
https://www.ssyoutube.com/watch?v=yh_gzgS8xGs
https://www.ssyoutube.com/watch?v=ds8k45lN8yE
https://www.youtube.com/watch?v=dfnlPHrgOsE
https://www.youtube.com/watch?v=YbmqKnZAQFM
https://www.youtube.com/watch?v=n8vKpaRdj5g
https://www.youtube.com/watch?v=I0iR8ej1pzU
https://www.youtube.com/watch?v=owb3c2sgvNA
https://www.youtube.com/watch?v=PizZd3SZVh4
https://www.youtube.com/watch?v=0u3dbmQy5EU
https://www.youtube.com/watch?v=4zaUKZKHgko
https://www.youtube.com/watch?v=QmO7mvyxmjw
https://www.youtube.com/watch?v=lJBrnmqYWRY
https://www.youtube.com/watch?v=I2pMbXEa_34
https://www.youtube.com/watch?v=6qbhqCONRWM
https://www.youtube.com/watch?v=8i-_B6wl0Jk
https://www.youtube.com/watch?v=hJ80r3KS-xw
https://www.youtube.com/watch?v=2Rd8Dp3x5ck
https://www.youtube.com/watch?v=xj5bRYqD6i0
https://www.youtube.com/watch?v=HRP8BHFRalk
https://www.youtube.com/watch?v=2nS5N5mCg4k
https://www.youtube.com/watch?v=JmWmBnxGsqs
https://www.youtube.com/watch?v=OGP17jwrVto
https://www.youtube.com/watch?v=nMAbefa0cLw
https://www.youtube.com/watch?v=c3dR8GpZWo0
https://www.youtube.com/watch?v=UprbSqQJoEQ
https://www.youtube.com/watch?v=qXNDEseiey4
https://www.youtube.com/watch?v=a9dgwDeB3K8
https://www.youtube.com/watch?v=Sbmn7ijk4-s
https://www.youtube.com/watch?v=lFn7Gt-JeyY
https://www.youtube.com/watch?v=juJzr3pDO90
https://www.youtube.com/watch?v=C83MdmhYgFE
https://www.youtube.com/watch?v=dimS-PG8R4Q
https://www.youtube.com/watch?v=d_WCJJJfENg
https://www.youtube.com/watch?v=7VvGleCHIrw
https://www.youtube.com/watch?v=6etKt7gtcZE
https://www.youtube.com/watch?v=wsxqJ2-HX90
https://www.youtube.com/watch?v=_Mr9-XxuxWs
https://www.youtube.com/watch?v=o6Qm5Fznfxk
https://www.youtube.com/watch?v=ZvwIVpXCH2Y
https://www.youtube.com/watch?v=WmNeI4e3Swk
https://www.youtube.com/watch?v=VdHyhg_dpOQ
https://www.youtube.com/watch?v=jORWMuz6mdk
https://www.youtube.com/watch?v=msa4OaohQJU
https://www.youtube.com/watch?v=9E6R8Ko4yk8
https://www.youtube.com/watch?v=gD3ScxgTcHc
https://www.youtube.com/watch?v=F30gYGFSkKs
https://www.youtube.com/watch?v=8403Rs7OYiA
https://www.youtube.com/watch?v=olVYpv_gYDo
https://www.youtube.com/watch?v=XJYN-ZfLPyA
https://www.youtube.com/watch?v=wA_4DE_QbME
https://www.youtube.com/watch?v=9S32yDtEJsM
https://www.youtube.com/watch?v=vjgsFNcp00Y
https://www.youtube.com/watch?v=xhRGyg8vQPs
https://www.youtube.com/watch?v=ROT32j0Xv0Y
https://www.youtube.com/watch?v=2VpILjRdIS4
https://www.youtube.com/watch?v=xiZuqWA5YwA
https://www.youtube.com/watch?v=RejqLlblS8E
https://www.youtube.com/watch?v=5DlI2vY2VNI
https://www.youtube.com/watch?v=wW6-EmIy2F0
https://www.youtube.com/watch?v=yEpn68u2MNE
https://www.youtube.com/watch?v=xwmEaP10u2w
https://www.youtube.com/watch?v=zC582j73Ouk
https://www.youtube.com/watch?v=4fbx9Ui3ASU
https://www.youtube.com/watch?v=beVrQ4t5mB0
https://www.youtube.com/watch?v=zl0_LxJY9gU
https://www.youtube.com/watch?v=MRiX9AZ-728
https://www.youtube.com/watch?v=mUSn62OejRo
https://www.youtube.com/watch?v=_vawQP_Gk64
https://www.youtube.com/watch?v=gp4iFGZF4B4
https://www.youtube.com/watch?v=FbF40X-ZLmo
https://www.youtube.com/watch?v=Wom2h7JPEGA
https://www.youtube.com/watch?v=HPrghaOQNpg
https://www.youtube.com/watch?v=jPrvA2BLD54
https://www.youtube.com/watch?v=V4fm01hBY28
https://www.youtube.com/watch?v=pj9cG8Nv3rE
https://www.youtube.com/watch?v=L4hRYDP3M3Y
https://www.youtube.com/watch?v=JKdDiwLF9fs
https://www.youtube.com/watch?v=32BNyq-pcps
https://www.youtube.com/watch?v=32BNyq-pcps
https://www.youtube.com/watch?v=O6iDyswRYvQ
https://www.youtube.com/watch?v=HN5zbDHu0YY
https://www.youtube.com/watch?v=g3UxT8m8ud4
https://www.youtube.com/watch?v=eBmDQehOrr4
https://www.youtube.com/watch?v=OxjxQBsOdaI
https://www.youtube.com/watch?v=29QEIqVR_rY
https://www.youtube.com/watch?v=LLmSzoclM0A
https://www.youtube.com/watch?v=MVyY-O06eQU
https://www.youtube.com/watch?v=QL9LqC-IKpc
https://www.youtube.com/watch?v=u4PZIYJnT5c
Click here on Link - *https://www.youtube.com/c/shrikrishnanihal*.. And subscribe!
१०/०९/२०१६
शब्द भंडार
संकलित पोस्ट
इयत्ता ४ थी
विषय-भाषा
:::घटक १ ला :- धरतीची आम्ही लेकरे:::
:::समानार्थी शब्द:::
धरती = जमीन, लेकरं = मुले
नशीबवान= भाग्यवान, शेट = रान
पाखरं =पक्षी, मेहनत = कष्ट
वरीस = एक वर्ष, फळ = प्राप्ती
डूलने= हलणे, शिवार = रानं
शाळू = ज्वारी, साल = वर्ष
समानता = सारखेपणा, ऐक्यता = एकता
धनी = मालक, चाकर = नोकर
:::विरुद्धार्थी शब्द:::
आम्ही X तुम्ही, भाग्यवान X दुर्भागी
मेहनत X कामचुकार, समानता X असमानता
ऐक्य X विभक्त, येथे X तेथे
धनी X चाकर, समानार्थी X विरुद्धार्थी
पाठ २ रा :- बोलणारी नदी
:::समानार्थी शब्द:::
नदी = सरिता, भारी = खूप
खोडकर = खट्याळ, लोक= जनता
त्रास = कटकट, हौस = नाद
इच्छा = आवड, युक्ती = उपाय
घर= सदन, वावर = शेत
दिवस = दिन, दीन = गरीब
आई = माता, दुखणे = त्रास होणे
गळा = कंठ, पाणी = जल
नक= नासिका, परत =पुन्हा
पळत = धावत, खूप = भरपूर
परवानगी = मान्यता, कंटाळा = थकवा
सुखी = समाधानी, चिडणे = रागावणे
बिनधास्त = न घाबरता, गंमत = मज्जा
आनंद = हर्ष, उशीर = विलंब
डोळा = नयन, शिंकाळे = शिंके
बुट्टी= टोपली, नवल = आश्चर्य
पारस = घरामागील जागा, रिकामा =मोकळा
:::विरुद्धार्थी शब्द:::
बोलणारी X मुकी, एक X अनेक
स्वत:चे X दुस-याच,े मागे X पुढे
पटकन X सावकाश, मोठी X लहान
बरोबर X चूक, आवड X नावड
कंटाळा X उत्साह, सुखी X दुखी
बिनधास्त X घाबरट, परवानगी X विनापरवानगी
नेहमी X कधीतरी, खुश X नाखूष
उघड X बंदिस्त, रिकामा X भरलेला
:::पाठ ३ रा आम्हालाही हवाय मोबाईल:::
:::समानार्थी शब्द:::
आई = माता, छान = सुंदर
मोबाईल = भ्रमणध्वनी, गरज = निकड
धमाल = मज्जा, लाडकी= आवडती
दोडकी = नावडती, राग= क्रोध
:::विरुद्धार्थी शब्द:::
मोठी X छोटी, पुढे X मागे
लवकर X घाईत, उद्या X आज
:::पाठ ४ था या भारतात ......:::
:::समानार्थी शब्द:::
बंधू = भाऊ, नित्य= दररोज
वसणे = राहणे, वर = आशीर्वाद
मतभेद = फरक, नांदणे = राहणे
अमीर = श्रीमंत, सकल= सगळे
मानवता = चांगलेपणा, समुदाय= सर्व समाज
शिल = चारित्र्य, समूळ = संपूर्ण
नष्ट = संपणे , जग= विश्व
सत्य = खरे, रमो = राहणे
विपत्ती= संकट, सदा = नेहमी
सेवेत = कामात, तुकड्या= तुकडोजी महाराज
:::विरुद्धार्थी शब्द:::
नित्य X अनियमित, एक X अनेक
मतभेद X सारख,े सुख X दुख
गरीब X श्रीमंत, एकमत X बहुमत
स्वातंत्र्य X परतंत्र्य, शीलवान X शिलहीन
सत्य X असत्य, न्याय X अन्याय
सावरग X नरक, एकमत X बहुमत
:::पाठ ५ वा मला शिकायचं:::
:::समानार्थी शब्द:::
पत्नी = बायको, दिवस= दिन
मजुरी = काम, मुलगी= कन्या
कष्ट= काम, परगाव = दुसरे गाव
नेहमी = सतत, डोळे= नयन
चिंता = काळजी, राग= क्रोध
नवरा = पती, अवघड= कठीण
निर्णय= विचार, अचंबा = नवल
कौतुक= नवल, अडचण =समस्या
स्वावलंब = स्वत:च्या, जीवावर भेद= फरक
महिला = स्त्री ,धाकले= लहान
:::विरुद्धार्थी शब्द:::
एक X अनेक, दिवसभर X रात्रभर
कष्टाळू X कामचुकार, छोटा X मोठा
पुढचा X मागचा, कोपरा X मध्यभागी
धाकले X थोरल,े राग X प्रेम
गरीब X श्रीमंत, पक्का X कच्चा
नेहमी X कधीतरी, हुशार X मंद
स्वावलंबी X परावलंबी, आधी X नंतर
आर्धा X पूर्ण, भेद X समानता
आनंद X दु:ख, चिंता X निश्चिंत
:::पाठ ६ वा मायेची पाखरं:::
:::समानार्थी शब्द:::
माया = प्रेम, पाखरू = पक्षी
आदर = मान, वाट = रस्ता
समाधान = छान, वाटणे रात्र = रजनी
आग्रह = हट्ट, झाड =तरू
गर्द = दाट, खोटे= असत्य
टाळणे =दुर्लक्ष, पोट = उदर
झोप= निद्रा, आज्ञा = आदेश
शिल्लक = बाकी, आधाशा= भुकेला
रुचकर = चविष्ट, चाहूल = जाणीव
उब= गरमी, कांबळ = पांघरून
गाढ = निवांत, आई = माता
पिता = जनक, मुख= तोंड
उदंड = महान, आयुष्य = जीवन
झटणे = प्रयत्न, उत्तुंग= महान
कार्य= काम, उजेड= प्रकाश
:::विरुद्धार्थी शब्द:::
जाताना X येताना, समाधान X निराश
अंधार X उजेड, रात्र X दिवस
खोटे X खरे, रुचकर X बेचव
थंडी X गरमी, उघडे X बंद
कळत X नकळत, आधाशी = समाधानी
:::कविता ७ वी धूळपेरणी:::
:::समानार्थी शब्द:::
बरकत = भरभराट, मती = मृदा
जीव = प्राण, धूळपेरणी = पावसापुर्वीची पेरणी
ध्यास = ओढ, आस = इच्छा
जाचक = त्रास, कासावीस= व्याकूळ
चातक= एक, पक्षी आभूट= ढगाळ
मेघुट =ढग, दाटणे धुमारे = नवी पालवी फुटणे
:::विरुद्धार्थी शब्द:::
बरकत X दुष्काळ, दिवस X रात्र
जाचक X चांगल,े कोरडे X ओले
दूर X जवळ, आस X अनिच्छा
:::पाठ ८ वा गुणग्राहक राजा:::
:::समानार्थी शब्द:::
गुणग्राहक = गुण, घेणारा राजा = नृप
फेरफटका =फिरण्यास, जाणे आवाज = ध्वनी
पाठलाग = मागे, जाणे देहभान = लक्ष
विसरणे = न आठवणे, बालपण = लहानपण
चपळ = वेगवान, नजर = दृष्टी
प्रसंग = हकीकत, शोधणे= हुडकणे
गल्ली = आळी, वार्ता = बातमी
उत्सुकता = कुतुहूल, काळजी = चिंता
शिस्त = नियम, छान = सुंदर
पाय = पद, दूर = लांब
जीत = जिंकणे , हार = पराभव
बक्षीस = इनाम, आनंद = हर्ष
समारंभ = उत्सव, हुकुम = आज्ञा
:::विरुधार्थी शब्द:::
गुण X अवगुण, पहिला X शेवटचा
चढणे X उतरणे , चपळ X मंद
इच्छा X अनिच्छा, खुश X नाखूष
उद्या X आज, काळजी X बेफिकीर
शिस्त X बेशिस्त, दूर X जवळ
मागे X पुढे, बाद X नाबाद
बक्षीस X दंड, आनंद X दु: ख
:::पाठ ९ वा इदगाह:::
:::समानार्थी शब्द:::
महिना = मास, दिवस = दिन
रम्य = मनमोहक, इदगाह = प्रार्थनास्थळ
समृद्धी = भरभराट, सूर्य = दिनकर
सुरेख = सुंदर, जग= विश्व
गडबड= घाई, आनंद= हर्ष
दुपार= मध्यान्ह, बळी = मृत्यू
विश्वास = खात्री, रोज= उपवास
जोडे = बूट, खुशीत = आनंदात
ह्रदय= मन, गर्दी = जमाव
आदी = प्रथम, परत= माघारी
सवंगडी = सोबती, लोक= जनता
सावली = छाया, रांगा = ओळी
पैसा= संपत्ती, प्रतिष्ठा = मान
दृश्य= चित्र, चक्र= चाक
मज्जा = गंमत, आशिर्वाद= वर
थाबकने = थांबणे ,भाव = किमंत
धाडस = न घाबरता, ताबा = नियंत्रण
कडा = खांदा, लाड= प्रेम
दु: खी =नाखूष, अपराध= गुन्हा
रग= क्रोध, गायब= नाहीसे होणे
काळजी = निगा, डोळा = चक्षु
लालूच = स्वार्थ, विक्री= विकणे
:::विरुद्धार्थी शब्द:::
आज X उद्या, सुंदर X कुरूप
सकाळ X संध्याकाळ, समृध्द X दुष्काळ
शांत X अशांत, स-या X थोड्या
सुरु X बंद, खूप X कमी
आनंद X दु: ख, उगवणे X मावळणे
घाई X सावकाश, प्रश्न X उत्तर
गरीब X श्रीमंत, विश्वास X अविश्वास
जुनी X नवी, घाबरट X धीट
अचानक Xसावकाश, लांब X जवळ
दृश्य X अदृष्य, जमीन X आकाश
महागडी X स्वस्त, आशीर्वाद X शाप
उपयोग X निरोपयोग, दररोज X कधीतरी
विक्री X खरेदी, योग्य X अयोग्य
धाडस X भित,्रा ताबा X अनियंत्रण
दु:खी X सुखी, राग X प्रेम
काळजी X निष्काळजी, रडणे X हसणे
स्वार्थी X निस्वार्थी ,मित्र X शत्रू
:::पाठ १० वा धाडसी हाली:::
:::समानार्थी शब्द:::
धाडसी = पराक्रमी, भीती = घबराट
अंधार = काळोख, गायब =नाहीसा
हिमत = धैर्य, गौरव = सत्कार
पाडा = वस्ती, जीवन = आयुष्य
जंगल= वन, सतत =नेहमी
वावर = माग, खडानखडा = संपूर्ण माहिती
निर्भय= न घाबरता, संवर्धन = जपणूक
झुंज= लढा, लचका =मांस तोडणे
अभयारण्य = प्राणी ,पक्षी राखीव जागा., मदत = साह्य
धावत =पळत, शौर्य= पराक्रम
पुरस्कार =बक्षीस, कौतुक= नवल
आभार = धन्यवाद, विविध = वेगळे
:::विरुधार्थी शब्द:::
भित्रा X धीट, जवळ X दूर
अंधार X उजेड, उलट X सुलट
वाचवणे X मारणे, गौरव X आपमान
विविध X एकसारखे ,निर्भय X भीति
संवर्धन X नाश , मागून X पुढून
बरे X वाईट, गरीब X श्रीमंत
०८/०९/२०१६
सोपे खेळ, खेळून पहा
संकलित पोस्ट
*🇷रचनावादी🇹टिचर🇨क्लब* 🖊
🔸🇷 🇹 🇨🔸
*MAHARASHTRA*
🌀🌀🌀🌀🌀🌀🌀🌀
*करून पहा साधे सोपे प्रयोग*
▪▪▪▪▪▪▪▪
*1. रूपयाभर पाणी*
साहित्य – एक रूपयाचे नाणे, पेलाभर पाणी, ड्रॉपरकृती – एक रूपयाचे नाणे सपाट पृष्ठभागावर ठेवा. शाई भरण्याच्या स्वच्छ ड्रॉपरमध्ये पाणी भरा. त्यातून एक थेंब पाणी नाण्याच्या मध्यावर टाका. त्याच्यावर आणखी थेंब पाणी टाका. नाण्यावरून न सांडता किती थेंब पाणी नाण्यावर साचेल याचा अंदाज करा. बहुधा तुमच्या अंदाजापेक्षा किती तरी अधिक पाणी नाण्यावर सामावेल.पाण्याच्या थेंबामध्ये परस्परांना जोडून घेण्याचा जोर असतो, तो गुरुत्त्वाकर्षणापेक्षा कमी झाला की पाणी ओसंडून वाहते.
*2. एकापेक्षा दोन हलके?*
साहित्य – दोन सारख्या आकाराच्या उभट डब्या – झाकणासह, वाळू, एक व्यक्तीकृती – पूर्वतयारी - दोन डब्या घ्या. एका डबीत जास्तीत जास्त वाळू भरा. झाकण लावा. आता प्रयोगाला सुरूवात करा. एका व्यक्तीला तळहात पुढे करून उभे करा. त्या तळहातावर भरलेली डबी ठेवा. हातावर पडलेला भार अनुभवायला सांगा. दुसरी डबी पहिल्या डबीवर ठेवा. समोरच्या व्यक्तिला दोन्ही डब्या एकमेकींवर ठेवल्यावर भार कमी जाणवतो.दुसरी डबी ठेवली जात असताना तळहाताचे स्नायू दुप्पट भार सहन करण्याची तयारी करतात पण भार फार वाढत नाही त्यामुळे तो कमी झाल्यासारखा वाटतो.
*3. वस्तूला दूध पाजा.*
साहित्य – विविध प्रकारच्या वस्तू, दूध, चमचा, लाकडी फळी, फडके.कृती – एक लाकडी फळी घ्या. फळीवर स्वच्छ फडके नीट पसरा. फडक्यावर एक वस्तू स्थर राहील अशी ठेवा. एका चमच्यात चमचाभर दूध घ्या. चमच्याची कड वस्तूच्या पृष्ठभागाला टेकवा. चमचा किंचित तिरपा करा. चमच्यातले दूध हळुहळू कमी होताना दिसेल. दुधाचा पातळ थर वस्तूवरून सरकताना दिसला नाही तरी फडके दूधाने ओले झालेले दिसेल.दूधाच्या पृष्ठभागावरून थोडेसे दूध वस्तूच्या पृष्ठभागावर आले की त्यातल्या पाण्याच्या कणांच्या ओढीने चमच्यातील दूध ओढले जाते.
*4. कोणता डोळा लाडका?*
साहित्य – ३० मीटर पलिकडची वस्तू, तुम्ही स्वत:कृती – एका मोकळ्या जागेसमोर उभे रहा. ३० मीटर पलिकडची एक वस्तू निवडा. दोन्ही डोळे उघडे ठेवून त्या वस्तूकडे बोट दाखवा. स्थिर रहा. आधी डावा डोळा बंद करून बघा. तो उघडा. मग उजवा डोळा बंद करून बघा. कोणत्या डोळ्याने बघताना बोट आणि वस्तू एका रेषेत दिसते? तो तुमचा लाडका डोळा.प्रत्येक व्यक्तिची एक बाजू दुसरीपेक्षा सक्षम असते. काही डावखोरे असतात काही उजखोरे. तसेच डोळ्याच्या बाबतीत होते.
*5. चष्मेवाल्यांना जग कसे दिसते?*
साहित्य – बहिर्गोल भिग, चष्मा.कृती – दार खिडक्यांच्या विरूद्ध बाजूला असलेल्या भिंतीवरची अंधारी जागा निवडा. एक बहिर्गोल भिंग त्या जागेसमोर उभे धरा. ते पुढे मागे करत भिंतीवर समोरच्या दार खिडकीची स्पष्ट प्रतिमा मिळवा. ती उलटी दिसेल. आता भिंगाच्या पुढे चष्म्यातले एक भिंग धरा. प्रतिमा धूसर होईल. दोन्ही भिंगात तेवढेच अंतर राखत दोन्ही भिंगे पुढेमागे करत भिंतीवर स्पष्ट प्रतिमा मिळवा. आता फक्त चष्मा काढून घ्या. भिंतीवर पडलेली धूसर प्रतिमा दिसते तसे जग त्या चष्मेवाल्याला दिसते.डोळ्याच्या भिंगाने प्रतिमा धूसर दिसते म्हणून चष्म्याचा आधार घ्यावा लागतो.
*6. गव्हांकुराची वाढ.*
साहित्य – चौकोनी ट्रे, माती, पाणी, रांगोळी, गहू, गव्हाची चाळणी.कृती – साधी माती गव्हाच्या चाळणीने चाळून घ्या. ट्रे मध्ये तिचा थर एक-दिड सेंटीमीटर व्हायला पाहीजे. मातीवर पाणी शिंपडा. रांगोळीने दर २ सेंटीमीटर अंतरावर अधिकची खूण करा. त्यांनी बनवलेल्या कोपर्‍यातल्या चौरसात दोन गहू पेरा. पुढे दर ४ तासांनी एकेका चौरसात दोन गहू पेरा, थोडे पाणीही शिंपडा. शेवटच्या चौरसात पेरलेल्या गव्हाला मोड आल्यावर प्रत्येक गव्हांकुराची उंची मोजा.ती वेळेनुसार वाढली आहे का?
*7. साखरेतून उजेड .*
साहित्य – जाड साखर, फरशी, बत्ताकृती – हा प्रयोग पूर्ण अंधारात करायला हवा. एक गुळगुळीत फरशी घ्या. ओटा किंवा दगडी पोळपाट चालेल. त्याच्यावर थोडी साखर पसरा. हातात बत्ता घ्या. पूर्ण अंधार करा. बत्त्याने दाबत साखर चुरडा. चुरडताना निळसर उजेड पडलेला दिसेल.साखरेचे स्फटिक बनत असताना त्यात कुठे कुठे आयन अडकून पडलेले असतात. साखर चुरडताना ते हवेशी संपर्कात येतात. त्यांची रासायनिक क्रिया होते त्यावेळी उजेड रुपात ऊर्जा बाहेर पडते.
*8. दुरून पेटणारी मेणबत्ती*
साहित्य – मेणबत्ती, काड्यापेटी.कृती – एक मेणबत्ती घ्या. स्टॅंडवर किंवा बशीत किंवा पक्क्या आधारावर ठेवा. काड्यापेटीने मेणबत्ती पेटवा. तिची ज्योत चांगली स्थिर होऊ द्या. मेणबत्ती एकाच फुंकरीत पटकन् विझवा. मेणबत्तीच्या विझलेल्या ज्येतीतून एक धुराची रेषा वर गेलेली दिसेल. ती रेषा अखंड असतानाच एक काडी पेटवून धुराच्या रेषेच्या टोकाला लावा. एक बारीक ज्योत मेणबत्तीच्या वातीपर्यंत जाताना दिसेल. मेणबत्ती पुन्हा प्रज्वलीत होईल. धुराची रेषा अखंड नसेल तर तसे होणार नाही.मेणाचा धूर किंवा कोणतीही गोष्ट पेटण्यासाठी तिचे तापमान पेट घेण्यालायक असायला लागते शिवाय एक ज्योत किंवा ठिणगी तरी लागते.
*9. कागदी पट्टीचा झुकता पूल*
साहित्य – कागद, कात्री, पट्टी, डिंक, पुठ्ठाकृती – कागदाची १५ सेंटीमाटर लांब आणि २ सेंटीमीटर रुंद आकाराची पट्टी कापून घ्या. दोन्ही टोकांपासून एक सेंटीमीटर अंतरावर पट्टी दुमडून घ्या. दुमडलेल्या भागांना एका बाजूने डिंक लावून ती टोके पुठ्ठ्यावर चिकटवा. त्याच्यातील अंतर ७ ते ८ सेंटीमीटर राहील असे पहा. कागदाच्या या कमानीखालून लांब फुंकर मारा. कमान वर न जाता खाली जाते.फुंकरीमुळे कमानीखाली हवेचा दाब कमी होतो व ती ढकलली जाते.
*10. पांढरा बगळा होई काळा*
साहित्य – ५ सेंटीमीटर लांबीचा कागदी चौरस, पेन्सिल, ब्रश, काळा रंग इ.कृती - ५ सेंटीमीटर लांबीचा एक कागदी चौरस घ्या. त्याच्यावर पेन्सिलीने बगळ्याची रेखाकृती काढा. डोळा काळा रंगवा. बगळा सोडून बाकी पूर्ण कागद काळ्या रंगाने रंगवा. बगळ्याच्या डोळ्याकडे एक मिनिट एकटक पहा. मग तुमची नजर एखाद्या सपाट एकरंगी भिंतीवर न्या. तुम्हाला बगळ्याची रेखाकृती काळी दिसेल.आपल्या डोळ्याच्या पटलावर झालेल्या पांढर्‍या रंगाच्या प्रभावामुळे नंतर तो भाग कमी प्रकाश पाहतो म्हणून तो भाग काळा झाल्यासारखा वाटतो.
*11. रंग वाचता येतात की शब्द?*
साहित्य – कोरा कागद, पेन्सिल, रंगीत खडू किंवा ब्रश - रंगकृती – एक कोरा कागद घ्या. त्यावर पेन्सिलिने मोठ्या पुसट अक्षरात तुम्हाला माहिती असलेल्या रंगांची नावे लिहा. ती नावे कोणताही दुसरा रंग वापरून ठळक करा. उदा. लाल हा शब्द काळ्या रंगाने रंगवा. सर्व अक्षरे वेगळ्या रंगांनी रंगवून झाल्यावर. शब्द न वाचता रंग मोठ्याने वाचून दाखवायला इतरांना सांगा.आपला मेंदू वाचनाची क्रिया रंगाऐवजी शब्दांशी जोडतो असे आढळते.
लाल पिवळा निळा हिरवा तपकिरी नारिंगी जांभळा
*12. मोहरीच्या दाण्यांचा नाच*
साहित्य – मोहरी, प्लॅस्टिकची पिशवी, पिना भरलेला स्टेपलर.कृती – एक प्लॅस्टिकची पिशवी घ्या. मोहरीच्या दाण्यांनी पिशवी अर्धी भरा. पिशवीचे तोंड दोन घड्या घालून बंद करा. त्यावर स्टेपलरने आवश्यक तितक्या पिना मारा. पिशवीचे एक टोक एका हाताच्या चिमटीने उचला. त्याच्या विरूद्ध असलेले पिशवीचे टोक दुसर्‍या हाताच्या चिमटीने पकडा. पिशवी डोळ्यांसमोर धरून हळुहळू गोलाकार फिरवा. पिशवीतले मोहरीचे दाणे नाचताना दिसतील.पिशवी फिरवताना होणार्‍या छोट्याश्या घर्षणानेही स्थिर विद्यूत तयार होते.
*13. टिव्हीला ट्रांझिस्टर लावला तर..*
.साहित्य – टिव्ही संच, ट्रांझिस्टरटिव्ही चालू करा. एलईडी, एलसीडी टिव्ही चालणार नाही लांबट असलेलाच हवा. एक ट्रान्झिस्टर घ्या. मोडका, बंद असलेलाही चालेल. त्यात सेल नसले तरी चालेल. तो हळुहळू चालू टिव्ही संच्याच्या पडद्याजवळ न्या. काही ठिकाणी पडद्यावरचे रंग, आकार बदललेले दिसतील.टिव्ही संचातील किरण म्हणजे जोरात फेकले गेलेले इलेक्ट्रॉन असतात. त्यांचा मार्ग चुंबकीय क्षेत्रामध्ये बदलतो.
*14. भेटीची आस बोटांना*
साहित्य – आपले हातदोन्ही हातांची बोटे एकमेकांत गुंफा. पकड घट्ट ठेवा. दोन्ही हाताच्या अंगठ्या शेजारची बोटे सरळ करून ताणा. त्यांची टोके एकमेकांना जोडा. नंतर त्यांच्यात सुमारे एक सेंटीमीटर अंतर ठेवून निरीक्षण करा. बोटे एकमेकांकडे आपोआप ओढली जातील. ती वेगळी ठेवण्यासाठी मुद्दाम प्रयत्न करावे लागतात.वक्र झाल्यावर बोटातले स्नायू नैसर्गिकपणे पकड मजबूत करू बघतात.
*15. रंगीत स्क्रीनवरचे कोश*
साहित्य – पाणी, रंगीत पडदा असलेले उपकरण – टिव्ही, मोबाईल, टॅब, संगणक इ.रंगीत पडदा असलेले एक उपकरण घ्या. ते चालू करा. एका हाताच्या चिमटीत पाणी घ्या. रंगीत स्क्रीनजवळ चिमूट नेऊन किंचित सैल करा. तोंडाने पाण्यावर जोरात फुंकर मारा. पाण्याचे काही शिंतोडे स्क्रीनवर पडतील. त्यातून स्क्रीनवरचे कोश पहा. मान थोडी हलवून त्यांचे रंग तपासा.कोश लाल, हिरवा, निळा या तीन रंगांचेच असतात.
*16. कावळा काळा तरी दिसे पांढरा*
साहित्य – ५ सेंटीमीटर लांबीचा कागदी चौरस, पेन्सिल, ब्रश, काळा रंग इ.कृती - ५ सेंटीमीटर लांबीचा एक कागदी चौरस घ्या. त्याच्यावर पेन्सिलीने कावळ्याची रेखाकृती काढा. डोळा सोडून बाकी पूर्ण कावळा काळ्या रंगाने रंगवा. त्याच्या डोळ्याकडे एक मिनिट एकटक पहा. मग तुमची नजर एखाद्या सपाट एकरंगी भिंतीवर न्या. तुम्हाला कावळ्याची रेखाकृती पांढरी दिसेल.आपल्या डोळ्याच्या पटलावर झालेल्या काळ्या रंगाच्या प्रभावामुळे नंतर तो भाग अधिक प्रकाश पाहू शकतो म्हणून तो भाग पांढरा झाल्यासारखा वाटतो.
*17. भात निळा करणे.*
साहित्य - शिजवलेला भात, लिंबू, आयेडाइज्ड मीठ, ताटली, डाव, छोटा चमचा, सुरी.कृती - सुरीने कापून लिंबाच्या फोडी करून एका ताटलीत कडेला ठेवा. ताटलीत एक डावभर शिजवलेला गरम भात घ्या. त्याच्यावर छोटा चमचाभर आयोडाइज्ड मीठ टाका. त्याच्यावर लिंबाच्या रसाचे तीन थेंब टाका. थोडा वेळ गडद निळी रंगछटा दिसेल.मीठातील आयोडीनची भातातील पिठूळ पदार्थाशी रासायनिक क्रिया होऊन निळ्या रंगाचे अस्थिर संयुग तयार होते.
*18. बदलत्या रंगाचे कुंकू*
साहित्य – लाल कुंकू पूड. चमचा, रुमाल, ज्योत. कागद.कृती - एका चमच्याच्या अर्ध्या दांडीला रुमाल गुंडाळा. त्या चमचात अर्धा चमचा भरेल इतकी लाल कुंकवाची पूड घ्या. चमचातील कुंकू ज्योतीवर घरून तापवा. ते काळे पडेल. हे काळे पडलेले कुंकू कागदावर ओता. थोड्या वेळात ते पुन्हा लाल होईल.उष्णतेमुळे कुंकवातील जल निघून जाते म्हणून ते काळे पडते गार होताना हवेतील बाष्प शोषून ते जलभरण करते त्यामुळे पुन्हा लाल होते.
*19. हळदीचे कुंकू, कुंकवाची हळद*
साहित्य – हळद पूड, पाणी, खायचा चुना, लिंबाची फोड.कृती - हळदीची चिमूटभर पूड हातावर ठेवा. त्यावर थोडे पाणी घाला. हातावर हात चोळून हळदीची पिवळा रंग हातभर पसरू द्या. कणीभर खायच्या चुना हळद लावलेल्या हातावर ठेवा. पुन्हा हातावर हात ठेवून चोळा. हात कुंकवासारखे लाल होतील. आता त्यावर दोन थेंब लिंबू रस टाका. पुन्हा हातावर हात ठेवून चोळा. हात पुन्हा पिवळे होतील.हळदीचा रंग आम्लारी पदार्थामुळे लाल होतो तर आम्लामुळे पिवळा.
*20. साखरेचा खाद्य रंग*
साहीत्य - साखर, एक डाव, छोटी कढई, चिमटा, चूल, गॅस किंवा स्टोव, लांब दांडाची चमचा, कृती - छोटा चमचा, डबी लागेल. चूल पेटवा तिच्यावर छोटी कढई ठेवा. ती तापू द्या. तिच्यात साखरेचे २-३ दाणे घाला. साखरेचे दाणे थोडे वितळल्यासारखे दिसले की तिच्यात डावभर साखर घाला. कढई चिमट्याने पकडून छोट्या चमच्याने साखर हलवा. साखर वितळत जाईल तसतसा खमंग वासाचा एक तांबूस करपट रंग येतो. त्याला कॅरॅमल म्हणतात. कढई चुलीवरून उतरवून गार झाल्यावर कॅरॅमल नंतर वापरण्यासाठी डबीत भरून ठेवा.साखरेचे कण अर्धवट जळल्यामुळे, अर्धवट वितळल्यामुळे, त्यांच्या मिश्रणामुळे हा रंग तयार होतो.
*21. कर्ब वायू ओतणे*
साहित्य – पाणी, खाण्याचा सोडा, लिंबू. साधने – मेणबत्ती, काड्यापेटी, खोलगट तसराळे, बाटली.कृती – एका बाऊलमध्ये किंवा खोलगट तसराळ्याच्या आत एक छोटी मेणबत्ती पेटवून ठेवा. एका बाटलीत थोडे पाणी घेऊन त्यात थोडा खाण्याचा सोडा विरघळवा. त्याच्याच थोडा लिंबाचा रस घाला. फसफसण्याची क्रिया सुरू होईल. ती थोडी कमी झाल्यावर पेटलेल्या मेणबत्तीच्या पात्रात बाटलीतील वायू ओता. बरोबर ओतलात तर मेणबत्ती विझेल.कर्बवायू हवेपेक्षा जड असतो म्हणून ओतला जातो.
🙏शब्दांकन✍
📲9527163508
*श्री. धर्मदिप इंगळे*
🌀🌀🌀🌀🌀🌀🌀🌀🌀